Hương khế

👤by Admin 🕔30.Jan 2014

Bên hiên nhà tôi có cây khế chua. Không biết tự mọc hay ai trồng lúc nào, nhưng tuổi cây khế chắc chắn là hơn tuổi tôi rất nhiều. Chỉ biết sau giải phóng, khi cả nhà tôi dắt díu nhau về làng dựng lại nhà, phát vườn hoang thì cây khế đã có. Hỏi ba thì ba cũng không nhớ, hỏi mạ thì mạ rằng không rõ.

Cây khế găn liền với tuổi thơ tôi. (Ảnh: Internet)

Lúc đó cây khế đã to lắm rồi, thân cây sần sùi, có những chỗ lõm sâu, chắc là do vết tích bom đạn chiến tranh?!? Cây khế trái rất to, chín màu vàng ươm, vị chua mà thanh ngọt. Khi anh em tôi tát đìa hay bắt được cá tràu, cá lóc (quê tôi cá to kêu cá tràu, cá nhỏ kêu cá lóc) mạ tôi thường hay nấu canh khế. Khế bỏ cạnh, xắt dọc vừa mỏng, bóp chút muối, xả bớt chua, vắt ráo. Làm cá xong, mỡ heo rán tóp, khử ném, ớt màu, nước sôi cho cả con cá vô, nấu vừa chín tới, vớt ra ướp màu mè (ném đâm, tiêu bột, muối…) rồi đổ lại vào nồi. Canh sôi cho chút ruốc, bỏ khế vô, nêm nếm vừa ăn, thêm rau răm xắt nhỏ. Trời ơi! Thơm lựng, chua ngọt, thanh tao, ăn với rau sống thì tuyệt vời (sau lụt hiếm rau thì ăn với rau tơi, rau này coi chừng ít người biết). Ôi thôi thôi, mới nói đã thèm!

Mùa mưa bão, khế chín rụng nhiều, mạ lượm bỏ thẩu, cho vô ít muối là có khế xâm. Cá mụn (cá nhỏ) cất rớ dưới hói bàu lên, kho xấp với khế xâm, vị xưa nhớ mãi.

Đôi khi ngồi nhớ chuyện, anh tôi nói lúc xưa thiếu đói ăn chi cũng ngon. Chừ nếu có cũng ngon chớ, chẳng rứa mà có những món ăn dân dã chừ vô nhà hàng đặc sản.

Mùa khế ra nhiều, thời buổi khó khăn, tôi còn nhỏ, mạ thường hay nhờ tôi leo hái khế, mạ nói: “Hái cho mạ rổ khế, mạ đem đổi đuốc (ruốc) với vị tinh (bột ngọt). Giỏi con!“. Rứa mà siêng thì tôi hái, nhác thì tôi vùng vằng bỏ đi chơi. Chừ nhớ lại, mắt cứ cay cay…!

Khế chấm muối. Chừ nhớ lại, mắt cứ cay cay…! (Ảnh: Internet)

Khế chua mà chua ngọt, chấm muối ăn không cũng được. Thằng cháu nhỏ kêu tôi bằng bác họ, ngủ trưa xế qua chiều mới dậy, đói bụng không có chi ăn, tới nhà tôi chơi thỏ thẻ: “Mụ ơi, cho em trái khế...”. Chừ hắn lớn, ra Hà Nội làm ăn, có vợ con, có nhà thành phố rồi, không biết có còn nhớ cây khế nhà tôi?

Hồi nhỏ, anh em tôi nghịch, làm nhà, cột đu, mắc võng lên cây khế để ngủ trưa, đọc sách…không biết chi cả, cứ lấy đinh đóng vô cây, chừ vết tích còn đó.

Anh tôi làm bác sỹ, chủ nhật hàng tuần về làng khám bệnh. Cây khế mát, bỏ bộ bàn ghế cho bà con ngồi chờ, hay lắm!

Tôi đi xa ngái, lâu lâu về thăm mạ, thăm làng. Cây khế còn đó nhưng không biết do chú út tráng xi măng kín gốc, hay do bão lụt, tre cà…hay do chi nữa mà tiêu điều, xác xơ, ít trái, một vài cành trơ trọi, chết khô…

Mỗi khi nhớ quê, nhớ cây khế, tôi lại nhớ mấy câu thơ của nhà thơ Chế Lan Viên:

“Canh cá tràu mẹ thường hay nấu khế
Khế trong vườn thêm một tý rau thơm
Ừ, thế đó mà một đời xa cách mẹ
Ba mươi năm trở lại nhà, nước mắt xuống mâm cơm!”

Có khi mô tôi về thăm quê, bên hiên nhà thân yêu không còn cây khế?!!

Nguyễn Đình Diệm
(Theo NetCodo)