Miên man Phước Tích

Chúng tôi trở lại làng cổ Phước Tích trong một ngày nắng trong trẻo. Ngôi làng như một giấc mơ cổ tích này đã có nhiều đổi thay. Con đường làng giờ đã khang trang sạch sẽ hơn, xưởng gốm đã đỏ lửa thường xuyên, và bến sông xinh xắn ngày trước khi chúng tôi tổ chức trại sáng tác văn học cho các hội viên Hội Nhà văn TT-Huế với những đêm trăng mụ mị giờ cũng đã bớt đi vẻ hoang dại cỏ lau… Nhưng cả ngôi làng như cánh cung xanh ấy vẫn toát lên nét cổ kính ngày nào phía sau những rặng chè tàu ngăn ngắt, sau những ngôi vườn rợp bóng cây và những ngôi nhà rường ẩn chứa biết bao thăng trầm của một đời người. Từ thượng nguồn đến phá Tam Giang, dòng Ô Lâu dài khoảng trên dưới 30km nhưng uốn lượn mềm mại nhiều đoạn, một trong những đoạn đẹp nhất của nó là gần 7km bao bọc vùng Cồn Dương thuộc địa phận làng Phước Tích. Ở đây dòng chảy rất êm đềm, mặt nước xanh phẳng như tấm gương phản chiếu những lũy tre xanh. Con sông vẫn hiền hòa đi qua làng trong cuộc trôi mải miết của thời gian.

Đường làng Phước Tích. (Nguồn: khonggiandep.com.vn)

Nhắc đến làng cổ Phước Tích không thể không nhắc đến những ngôi nhà rường. Làng gốm nổi tiếng này ngày xưa có sự hiện diện của hàng trăm ngôi nhà rường, hiện chỉ còn hơn 30 ngôi với kiểu kiến trúc độc đáo, có tuổi thọ trên 100 năm. Mỗi ngôi nhà đều gắn liền với lịch sử của một họ tộc. Ở làng cổ Phước Tích, hầu như nhà nào cũng còn lưu giữ được một vài cổ vật, đồ gia bảo quý giá bằng gốm, gỗ có từ nhiều thế kỷ trước, nhiều gia đình đang lưu giữ những bộ tràng kỷ hơn 100 tuổi… Khác với các kiến trúc làng cổ ở miền Bắc, những ngôi nhà ở làng cổ Phước Tích không bị bao bọc bởi các tường gạch mà được xây dựng hòa mình vào cảnh quan thiên nhiên thơ mộng. Bao quanh ngôi nhà, những gốc vả to xù xì rợp bóng che kín cả góc vườn tạo nên sự bình dị, thâm trầm như chính tính cách của người dân nơi đây vậy. Những ngôi nhà rường ở Phước Tích hiện vẫn còn lưu giữ nguyên vẹn nét chạm khắc tinh xảo, hoa văn, họa tiết được trang trí tinh tế trên khung gỗ, trường kỷ, hoành phi, câu đối…Làng đã được Bộ VH-TT&DL công nhận là di sản của quốc gia.

Chủ nhân 1 ngôi nhà cổ đang giới thiệu những nét đẹp của Phước Tích cho khách du lịch nội địa. (Ảnh: Anh Phong – Báo TT-Huế)

Thích nhất là được đắm mình trong không gian làng cổ để lắng mình trong thoang thoảng mùi hương cau dịu nhẹ và say sưa ngắm những làn khói bếp như mơ bay lên từ những ô cửa sổ nhỏ vẫn vững vàng với thời gian qua bao thăng trầm của chiến tranh, mưa nắng. Yên tĩnh quá. Mênh mông quá. Dường như con người đã thành một thứ ký ức kỳ lạ để rồi mỗi người như lại thấy được mình, thấy được cái nguồn cội sâu xa trong một câu chuyện cổ tích đóng kén. Đẹp. Và man mác…Một ngày trở lại với làng cổ Phước Tích, tôi lại như được sống trong cái không gian mộng mị đến nao lòng. Phước Tích đã có nhiều đổi thay nhưng những hồn cốt cổ xưa vẫn y nguyên, vẫn là nỗi niềm đau đáu ở mỗi bước chân của con người suốt dọc hành trình ngụ ngôn của bầy thạch sùng mải ngắm trăng khuya. Vẻ đẹp hiền hòa, nhân hậu của làng quê thấm đẫm chất nhân văn này như một lời ru mật ngọt khiến ta như hoài ở giữa một cơn say…