Một nén hương trầm cho ngày giỗ Trịnh

Không biết tự bao giờ, khi nghe hai từ “nhạc Trịnh”, trong tôi lại trào dâng từng câu hát, từng lời tự sự rất sâu sắc, nhân văn của ông. Từng ca từ trong nhạc Trịnh Công Sơn là nơi chan chứa những niềm vui, nỗi buồn và cả những đam mê, khát khao về cuộc đời, về kiếp người, về quê hương!

Nhạc Trịnh có đa tầng cảm thụ, ta có thể nghe một cách sang trọng ở Nhà hát lớn Hà Nội hay lãng đãng nơi phòng trà Tiếng tơ đồng Sài Gòn. Có thể phiêu diêu đất Nhật, và cũng có thể len lỏi vào giấc mơ đêm của cô gái làm nail mệt mỏi ở quận Cam, Hoa Kỳ.

Nhạc Trịnh đó là những lời tự sự về cuộc đời, về cuộc tình, về kiếp người nhưng đa phần là những lời động viên cho cuộc sống có ý nghĩa:

“Đừng tuyệt vọng em ơi đừng tuyệt vọng, em hồn nhiên rồi em sẽ bình minh…”

“Sống trên đời sống cần có một tấm lòng
Để làm gì em biết không?
Để gió cuốn đi…”

Tôi thường cảm nhận Trịnh theo một góc khác, bình dân, chân chất. Đó là những hôm nghêu ngao đàn hát với những người bạn sinh viên trên cội rơm yên bình ở làng Láng Hà Nội. Đó cũng là chén rượu cay một đời tôi uống hoài cùng ông bạn già trên đồi Vọng Cảnh trong chiều tím Huế. Đó còn là góc phố Sài Gòn với bia lạnh lắc-xê và những trầm lắng khi vang lên câu hát “trả lại từng tin vui cho nhân gian chờ đợi’’. Thành phố đã ngủ say, bạn bè ngồi đó, trong cơn chếnh choáng lại thấy niềm tin yêu, tìm thấy nghị lực sống qua từng câu hát của Trịnh.

Những hôm đàn hát với bạn bè như thế, tôi thường đố chúng bạn rằng, đối với Trịnh từng ca từ, từng dòng nhạc đều là những nỗi đau, nhưng nỗi đau nào là lớn lao nhất trong đời Trịnh. Bạn bè tôi suy luận đủ kiểu, còn tôi, tôi tếu táo cho rằng đó là câu hát: “Trên giọt máu cuồng điên, con chim đứng lặng câm”.

Để rồi sau cuộc vui tôi thường tự kiếm tìm và suy ngẫm. Tại sao từng câu hát, từng lời ca của Trịnh Công Sơn lại có thể chạm đến trái tim người ta sâu sắc đến vậy, hầu như ông trải mình qua những nốt nhạc khi viết về quê hương, về hòa bình, về tình yêu, về cuộc sống và nó thường được cảm thụ với ý nghĩa sẻ chia thắm thiết, nhân hậu.

Ít khi thấy Trịnh than thở về cuộc đời mình. Từ những lời sục sôi những ngày xuống đường ở Huế hay những bài ca da vàng: hát trên những xác người. Dù là cuộc tình đã qua vẫn không níu kéo, không ta thán “Từng người tình bỏ ta đi như những dòng sông nhỏ. Ôi những dòng sông nhỏ, lời hẹn thề là những cơn mưa… ”.

Một người như Trịnh, trải bao thác ghềnh, qua bao kiếp người, mà lời ca, mà tiếng hát vẫn là những lời yêu quá cuộc đời này.
Một con người như thế thật đáng trân trọng.
Một nén hương trầm cho ngày giỗ của Trịnh Công Sơn.