Mùa thị, mùa sim

1. Ở quê tôi ít nhà nào trồng thị, có lẽ do lời đồn là cây thị có nhiều tinh ma trú ngụ do lá cành rậm rạp và đặc biệt là do hương thơm quyến rũ khi trái thị chín tới. Vì thế nên thị chỉ được trồng trong sân đình chùa hay các nhà thờ họ tộc.

Theo trí nhớ của tôi, thì những cây thị sum suê nhất ở làng là ở họ Lê Ngọc và họ Trương. Hồi trước lũ con nít xóm tôi có tiếng là leo trèo giỏi nhất làng;không chừa cây cổ thụ mô nhưng đố đứa nào dám leo cây hái thị. Những trái thị chín được mang đến lớp là những trái chín rụng vào buổi sáng sớm hoặc buổi trưa và mấy đứa may mắn đi qua nhìn thấy mà chui hàng rào vô lượm.Đúng như lời của bà tiên trong “ Tấm Cám”, trái thị chỉ để ngửi chứ không nên ăn, bởi vị của nó nhạt nhạt xải xải. Nhưng cầm ngửi lâu rồi cũng chán chê nên phải ăn và ăn xong còn lấy hột thị mài đi để đeo vào cổ chơi còn vỏ thị thì làm thành hình ngôi sao mà dán lên vách nhà…Có lẽ mùi thị là mùi quyến rũ nhất trong tất cả các loại trái cây. Tuổi thơ mình có được trái thị là chuyền tay nhau mà hít hà. Có đứa dọa hít nhiều quá sẽ bị sứt môi (?)

Có lần lên chùa Tây Thiên- Huế vào dịp rằm Vu Lan gặp mùa thị đang chín, trái treo vàng cả cây và rụng khắp sân. Hương thị ngất ngây làm tôi nhớ tuổi thơ và những buổi chiều tà ra ngồi ngã ba đầu xóm chờ mạ đi chợ Mỹ Chánh về trên quang gánh có mấy trái thị, mấy chùm dâu hay một miếng mít vừa chín tới. Sáng nay ngang chợ gặp một mẹt trái thị vàng tươi hương thơm ngào ngạt, hương thị thầm nhắc rằng mùa hạ đã đi qua…

2. Khi những trái cây của mùa hạ từ ổi, thị ở trong vườn nhà hay cả những trái cây dại như móc, mao, bù tru, trâm bù trên độn cát của làng tôi đã ngót thì mới đến mùa sim chín. Độn cát quê tôi chỉ lác đác vài bụi sim thấp lè tè nên trái cũng không nhiều. Bởi thế, sim là thứ trái dại quý nhất và có lẽ cũng là ngon nhất trong hàng chục thứ trái có thể ăn được từ những loài cây sống vô tư trên những đồi cát cằn khô mà cho bao nhiêu là trái ngọt…

Tôi nhớ cái bụi sim ở độn cao ngay canh bên con khe Ngòi Viết nước trong vắt chảy từ độn ra sông Ô Lâu. Cái bụi sim nằm lẩn khuất trong những bụi cây rậm nên ít người để ý. Nhưng cứ đến đầu thu là trái sim chín tới. Lũ trẻ xóm tôi tranh nhau tìm trái chín chỉ trong thoáng chốc là đã hết cả bụi sim.Nhưng nhớ đến mùa sim là nhớ mấy cái độn mả Ngài của làng trên Kế Môn. Đó là những đồi cát khá cao nằm sát với cánh đồng cỏ dại hoang sơ nối với biển. Không hiểu tại sao ở đây không có loài cây nào ngoài sim. Cả mấy đồi sim nối tiếp nhau ngây ngất. Ở độn cát làng tôi phải băng bộ khoảng 5 cây số mới đến những đồi sim này. Nhưng có hề chi, sim chín rồi thì ta cứ đi…Những đôi chân trần của lũ trẻ chúng tôi băng bộ qua những trảng cát dài chừng nửa tiếng là đã đến đồi sim. Sau mấy cơn mưa đầu mùa, sim chín rịm đầy cây. Cũng chẳng cần tranh nhau làm chi nữa, mỗi đứa một nơi tha hồ vừa hái vừa ăn. Ăn no nên hái bỏ vô bọc áo, vô mũ mang về nhà phân phát cho mấy đứa con gái trong xóm.

Những đồi sim chín tím một góc chiều; cái vị ngọt thơm nưng nức như được chắt lọc từ những dòng nước ngầm dưới cát trắng khô cằn của trái sim vừa chín tới, ngọn gió hoang vu thổi mênh mang giữa những đồi cát và cả thanh âm của chú chim chiền chiện cứ chấp chới vỗ cánh mà hát ca vang trời …Đó là những gam màu ký ức của đứa trẻ là mình mỗi lần đã ăn no nê sim chín rồi nằm ngửa trên cát mà chơi!

Đã từng nghĩ rằng sau ni sẽ trở lại thăm đồi sim trong một chiều thu nào đó khi nắng chín vàng trên những đồi sim. Nhưng đến chừ tôi vẫn chưa một lần trở lại. Không biết khi trở về đồi sim của tuổi ấu thơ, tôi có như nhạc sĩ Vũ Đức Sao Biển: “ Giữa thu vàng bên đồi sim trái chín- Một mình ta ngồi khóc tuổi thơ bay”…

Thanh An
(Theo TRT)