Văn hóa Huế

Đánh khóa – một trong những ngón nghề đơn giản nhất

Những ngày đầu học nghề, anh Lợi phải tự mày mò để cho cái tay mình cảm nhận được những ổ bi. Ban đầu, với những ổ khóa dễ phải mất cả tiếng đồng hồ để mở, còn gặp ổ khó có khi cả ngày mò chưa ra. Sau này, khi lành nghề biết được cái chốt nằm ở đâu thì chỉ mất vài phút, có khi chỉ cần vài chục giây là xong một ổ khóa.

Trước đây, đồ nghề của những người thợ khóa đơn giản chỉ là chiếc ê-tô và cái cưa sắt. Người thợ phải cưa chìa bằng tay, vừa soi vừa sửa rồi thử tra chìa vào ổ khóa không biết bao nhiêu lần để làm ra một chiếc chìa khóa hoàn chỉnh. Còn bây giờ, đã có máy móc chuyên nghiệp, để đánh một chìa khóa chỉ mất chưa đến 1 phút. Nhưng nếu khách hàng mất chìa đem ổ khóa đến, hay xe máy có khóa tân tiến như dòng Vespa, Piaggio… thì cần phải có thời gian và tỉ mỉ hơn để đo, soi, gọt giũa.

Vừa nói chuyện với chúng tôi anh Lợi thoăn thoắt đôi tay khơi những mạch bi, rồi lại dũa những chiếc chìa hay dùng búa nhỏ, đục, kìm để vặn làm dấu khóa. Thỉnh thoảng lại có những vị khách làm gián đoạn công việc của anh, người thì hì hục dắt chiếc xe máy bị quên chìa khóa trong cốp, rồi có bạn sinh viên đem chìa khóa đến đánh, hay các o đi chợ ghé lấy ổ khóa đưa đến từ ngày trước.

Anh Nguyễn Hữu Nghiêm, một khách hàng cho hay: “Ai cũng có bất cẩn, nhờ những người làm nghề này này đã giải quyết được những tình huống cấp bách, và tiết kiệm được chi phí”

Tiền công cắt một chìa khóa đơn giản là 5 nghìn đồng, và loại chìa phức tạp hơn thì 10-15 nghìn. Theo anh, nếu cả ngày chỉ dựa vào lượng khách đến đánh chìa hay sửa chữa khóa, số tiền thu được chỉ vài chục ngàn. “Nghề này kiếm được tiền, nhờ những lần tới tận nhà người ta để mở khóa. Những lúc như vậy mình vừa tính được tiền công mở khóa và cả xăng xe”, anh Lợi nói.

Hiện nay, những người hành nghề trộm cắp cũng đã tinh vi hơn, hoạt động bài bản, nhiều khách hàng chọn lựa những sản phẩm có thương hiệu, tân tiến, chống trộm rất cao. Ở người thợ khóa không chỉ khều khều vài cái như những ổ khóa thông thường là mở được, nếu không cập nhật, học hỏi thì rất khó để tồn tại.

Qua chia sẻ chúng tôi biết rằng, đây là nghề gắn với nhiều tình huống kịch tính, cám dỗ. Làm nghề ni, cần phải có cái tâm trong sáng, bởi lằn ranh giữa người thợ sửa khóa và kẻ ăn trộm là rất gần nhau. Nếu không có nhận thức đúng đắn thì sẽ sa ngã vào vòng lao lý, khi tiếp tay cho kẻ gian để chiếm đoạt tài sản hoặc mình ỷ vào tay nghề để hám lợi cho bản thân.

Ở một góc phố khác, anh Võ Thái Bình, sửa khóa ở ngã tư Hùng Vương, Bà Triệu bộc bạch: “Nghề thợ khóa không phải hơn thua ở bộ đồ nghề, mà quan trọng nhất là nhờ vào kinh nghiệm, những người có tay nghề cao chỉ cần khều vào lỗ khóa là đã biết vị trí và độ cao thấp của từng viên bi bên trong để cắt đúng loại chìa”.

Tỉ mỉ dũa chìa để tra khóa

Tận mắt quan sát quá trình sản xuất ra một chiếc chìa khóa hay mở thành công một loại khóa bất kỳ nào mới thấy được rằng công việc của họ đòi hỏi cần có sự khéo léo, tỉ mỉ và nhẫn nại đến chừng nào.

Các loại khóa đều có nguyên lý cơ bản, để mở được một loại nào phải nhớ cấu tạo để lần sau mở các loại khác cùng dạng, dòng sản xuất, nhãn hiệu. Vì thế, dù có thâm niên hơn 20 năm qua, với anh Lợi hay anh Bình vẫn miệt mài nghiên cứu vì sợ dễ bị lạc hậu, khi càng ra đời nhiều loại khóa với công nghệ mới.

Không chỉ có niềm vui mà còn tự hào khi gắn với nghề, đã làm một việc có ích cho mọi người. Vui nhất là được nghe tiếng “cạch” vang lên từ ổ khóa, đã làm xua tan vẻ lo lắng và tiếng thở phào nhẹ nhõm từ khách hàng.

Hoàng Hạnh
(Theo TRT)