Giàn mướp đắng của mẹ

Lên ở chốn đô thành hơn 10 năm rồi, thế mà thỉnh thoảng tôi lại bùi ngùi nhớ ngôi nhà cũ cạnh giàn mướp đắng mà ngày xưa từng gắn bó.

Tôi nhận ra khi mình càng lớn, lại càng nhớ ra được nhiều hơn những ký ức của ngày xưa, về một thời nắng mưa nhọc nhằn.

Có lần về công tác bên kia phá Tam Giang, ngang qua một xóm nghèo nhà cửa tạm bợ, tôi bỗng tần ngần nhớ từng ngóc ngách của ngôi nhà xưa gắn với bao buồn vui một thuở. Đó là lúc tôi vừa nhặt lại những mảnh vỡ ký ức, để nhận ra mọi thứ giờ chỉ còn là hoài niệm. Bất giác lại thấy lòng mình như hẫng hụt, nghẹn ngào…

Mái nhà xưa cũ – nơi tôi sinh ra, lớn lên là ngôi nhà 3 gian, tường xây bằng vữa của nhà máy vôi Long Thọ ra đời vào thập niên 80. Mái nhà là những tấm ngói mỏng, qua bao mùa mưa nắng đã nứt nẻ, đầy rong rêu. Cạnh nhà có giàn mướp đắng mẹ dựng bên hàng chè tàu được cắt tỉa vuông vắn nối từ ngõ vào hiên nhà. Đơn giản vậy thôi nhưng hễ khi mùa xuân đến, lá và quả mướp đắng phủ xanh mướt cả một khoảng trời. Tôi nhớ nhất là gian bếp bám đầy bụi than. Nơi đó đơn thuần chỉ được lợp từ tấm bạt ny lông đủ màu đã bị nắng gió lâu ngày bào mòn với nhiều chỗ rách xác xơ. Phía trên mẹ móc đôi gióng tre, treo soong nồi, ấm đất. Tất cả đều ám mùi khói của rơm rạ, lá tre, lá ổi mẹ vất vả gom vào để dành nhóm bếp.

Có những chiều ngồi một mình tôi nhớ đến nao lòng mùi khói tỏa ra từ gian bếp ấy. Những sợi khói mỏng tang chờn vờn quanh quẩn, bám chặt trong áo quần, len lỏi luồn vào mái tóc cháy nắng của đám trẻ quê, vương vít trên ngọn tre già rồi tan vào vô tận. Khói mẹ, khói con, tất cả đều dung dị và in sâu vào tiềm thức đến nỗi, có lần hì hụi lục lại tủ quần áo cũ, tôi cố tìm lại mùi hương thân thuộc của ngày xưa, để rồi bần thần ngồi tiếc vì chỉ ngửi được mùi ẩm mốc lạnh tanh.

Càng mải mê chạy theo dòng đời hối hả, càng xa dần tuổi thơ…

Hình như tôi lớn lên cùng những ký ức. Tôi trân quý, chắt chiu từng mảng ký ức, cũng giống như nâng niu những kỷ vật thời gian. Vì chúng có phép màu nâng tôi đứng dậy lúc vấp ngã, thì thầm vào tai tôi rằng từng có một thời như thế, đôi vai mẹ đã vất vả gồng gánh những nhọc nhằn. Giờ mẹ vẫn sống trong căn nhà cũ, dù chân tay đã run rẩy nhiều nhưng mỗi khi đông qua, xuân đến lại không quên nhắc nhở con cháu vun trồng giàn khổ bên hông nhà. Và cũng không ít lần tôi thấy mẹ cầm những tấm ảnh chất chứa kỷ niệm xưa đã ố vàng ra xem mà tần ngần nước mắt…