Nhớ lời mạ dặn

Nhớ ngày về làm dâu, mạ dắt đi chợ. Cảm giác xách làn, khép nép đi sau mạ những ngày mới làm dâu thiệt khó quên.

– Đây là gừng nhà nghe con, củ nhỏ, vỏ vàng, không to thều lễu như gừng xe mô con hí- mạ nhỏ nhẹ.

– Đây là chuối vườn nghe con, trái nhỏ, da đồi mồi chớ chuối mà to, vàng rộm rứa là chuối trong tê ra…

Sau một vòng chợ, mạ chỉ hết những “bí quyết” đi chợ mà mạ đã chắt chiu cả một đời để chăm chút cho bữa cơm nhà. Từ bài học của mạ, tôi nghiệm ra, món chi của quê mình cũng nhỏ nhỏ, từ củ gừng, quả ớt, lá ngò cho đến củ khoai, củ sắn.

Mạ có đến 9 người con, lớn lên mỗi người mỗi phương. Những lần mấy O về quê có việc là rủ nhau đi chợ, mua từ rổ khoai, củ nghệ, bó chè… mang đi. “Răng ăn cái chi của quê mình cũng thấm. Đất trong nớ tốt tươi, trái chi, củ chi, lá chi cũng mơn mởn mà răng ăn cứ lạt lạt nơi miệng”-một O ở tận xứ rau Lâm Đồng chân tình.

Nhớ lần nghệ nhân ẩm thực Hoàng Anh từ Sài Gòn ra Huế làm cơm cung đình. Hỏi bí quyết, bà bảo, không ở đâu củ khoai tía, hạt kê…lại ngon sánh với sản vật của làng quê ven sông Bồ. Như múi dâu Truồi, như trái thanh trà vườn Thủy Biều…cứ ngậm mà nghe. Thứ chi cũng nhỏ nhỏ, vậy mà thấm…

Lại nhớ vườn rau nhỏ của mạ quanh nhà. Mỗi thứ một ít, vài cây chanh, ít gốc vả, vạt rau thơm, vài luống khoai, mấy vồng môn, vài luống ném….

– Trời cứ mưa thúi đất ri, ngó bộ cây không lên nổi- mạ than phiền khi mấy lần thả giống không xong vì trời đất đỏng đảnh, khi mưa, khi lạnh. Mạ cứ chăm chút, trông ngóng từng ngày, đếm từng mầm cây lớn lên nhọc nhằn.

Có lẽ thấm cái khắc nghiệt thất thường của mưa, nắng mà cây trái quê mình không thể phổng phao. Nhỏ mà ngon, mà thấm. Đậm đà, thơm, bùi… bởi chắt chiu từ nắng, mưa và cả những nhọc nhằn chăm chút của người vun trồng. Ăn mà nhớ mãi lời mạ dặn…

Tiểu Muội
(Theo Báo Thừa Thiên Huế)