Mùa thu xứ Huế

Đã vào tiết lập thu nhưng xứ Huế nắng vẫn còn oi ả. Chiều qua, trời trở gió, mây vần vũ kín trời, ngồi cà phê bên sông Hương mà ngắm mây nước, bạn nói rằng: “ Trời chuyển gió, chắc thu đang về!”. Thế mà sáng nay, trời vẫn nắng to, hình như thu vẫn còn đâu đó xa xôi. Con gái hỏi: “ Thường mùa thu ở Huế mình bắt đầu từ tháng mấy ba hè?”. Câu hỏi tưởng như dễ trả lời nhưng lại khó. Thu Huế bắt đầu từ tháng mấy? Có thể là sau rằm tháng bảy âm lịch, “ tháng bảy nước nhảy lên bờ” như kinh nghiệm dân gian, cũng là kết thúc mùa “ an cư kiết hạ” của những vị sư ở các ngôi chùa xứ Huế. Cũng có thể thu sẽ đến đúng vào mùa tựu trường hàng năm, khi những con đường Huế dập dìu với những sắc màu đồng phục của học sinh đến trường vào buổi sáng…

Mùa thu xứ Huế thường được khởi phát từ những cơn mưa dài ríu ra suốt đêm. Sáng mai ra, các loại trái cây từ bưởi, thanh trà, cam,quýt, thanh long, hồng… từ các nhà vườn Kim Long, Dương Xuân, Nguyệt Biều, Thủy Bằng vừa chín tới được các o, dì quang gánh về khắp các chợ lớn, nhỏ của Huế. Nhìn những mẹt trái cây nhà vườn xứ Huế còn đọng nước mưa thấy gần gụi, bình yên. Phố xá, nhà cửa, xe cộ và khói bụi cho dù có tăng nhiều bao nhiêu thì Huế vẫn giữ trong lòng mình những khu vườn yên tĩnh, mùa nào thức nấy, hoa trái quanh năm đủ cho mỗi ai muốn nương níu tâm hồn quay về sau những ồn ào chen chúc phố xá…

Một người bạn sinh viên tá túc cùng phòng ký túc xá thuở sinh viên Đại học Tổng hợp Huế từ Đắk Lắk ra Huế chơi nhận xét: “ Huế vẫn như xưa, chỉ có bọn mình thay đổi thôi!”. Ừ thì đã nghe tóc bạc trên tay rồi làm răng không thay đổi được. Như bạn hồi xưa chơi guitar ngọt lắm; chừ tay chân cứng đờ ôm cây đàn mà cảm thấy ngượng nghịu; “ Mình là dân văn phòng, quanh năm tiếp khách rứa mà chẳng khi mô rảnh để ôm đàn mà hát; nhậu vô toàn nói chuyện chi chi. Chừ ôm lại đàn thấy lạ quá…”. Nghe bạn nói, thầm nghĩ mình là người may mắn khi được sống trong lòng Huế. Dẫu cuộc sống còn chật chội thì vẫn có những không gian để mà lãng mạn; như những buổi sáng trời bắt đầu tiết thu thấy mây trắng chất chồng đón nắng và những giọt mưa còn lóng lánh trên những gánh trái cây về chợ sớm chợt thấy lòng an nhiên đến lạ…

Chiều chủ nhật cuối cùng của kỳ nghỉ hè năm nay, tôi chở mấy đứa nhỏ vãn cảnh những làng quê ven đô Lại Thế, Ngọc Anh, Dương Nỗ chơi…Ngang qua đường Thanh Tịnh, con đường nhỏ hai bên còn những khu vườn xanh mướt nối hai làng Vỹ Dạ- Lại Thế. Đến cuối đường, chỗ cầu ông Thượng thấy mùa sen dưới chân cầu đã tàn- nghĩa là mùa hạ đang qua. Tôi cũng không quên nói với con là con đường này mang tên nhà văn xứ Huế, người đã viết nên áng văn trong trẻo:” Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều…” mà các con đã học, đã yêu và đã thuộc…

Lại nhớ Hoàng. Cách đây chừng 10 năm anh đã viết cái tạp bút về “ Hằng năm cứ vào cuối thu…”. Tôi chỉ nhớ mang máng tác giả đã cảm xúc thật nhiều khi về thăm làng Lại Thế, thấy hoa mướp vàng đầu thu bên những khu vườn cạnh cầu ông Thượng và đứng cạnh địa điểm ngôi trường làng mà ngày xưa cậu bé Thanh Tịnh lon ton theo mẹ đến trường trong một buổi sáng thu chỉ còn là một nền đất cũ mờ cỏ dại mà buồn. Hồi đó, thỉnh thoảng theo Hoàng đi quay phóng sự truyền hình, lang thang ở mấy làng quê ven đô, thấy anh ôm camera quay cái đụn rơm mùa gặt bên đường, quay cảnh bà lão ngồi bán hàng cuối ngõ xóm, quay mấy đám lau lách phơ phất bên sông mà cũng chẳng phỏng vấn chi cả. Sau này mới hiểu, anh đang ôm camera mà tìm cảm hứng để viết văn. Đó cũng là một cách xây dựng phóng sự của riêng anh…

Cái phóng sự truyền hình “ Tôi đi học” mà anh viết lời bình bắt đầu bằng hình ảnh một cô bé học sinh tiểu học được quay nghiêng đang học thuộc lòng đoạn văn “ Hằng năm cứ vào cuối thu…” và sau đó là những hình ảnh về con đường đi học, về những tán cây xanh ríu rít sân trường, những buổi học ngơ ngác của các cô cậu học trò lớp một…Phóng sự truyền hình mà cứ như là một bài thơ bằng hình ảnh nhè nhẹ đi vào lòng người…

Mà mùa thu ở Huế thì ngắn lắm đâu chỉ chừng một tháng đổ lại.Mây trắng, trăng thanh, gió mát, những con đường sấp ngửa lá rơi xanh vàng nhè nhẹ chạm vào cảm xúc của mỗi người. Thu đến, thu đi trong thoáng chốc cứ như mơ để rồi mưa gió, bão bùng, lụt lội vội vàng ập đến…Cũng vì thế chăng mà mùa tựu trường vào những ngày đầu thu mà Thanh Tịnh đã viết: “Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỷ niệm hoang mang của buổi tựu trường.”.

Phi Tân