Văn hóa Huế | Homepage
Lịch sử thăng trầm của cầu Trường Tiền qua ảnh

Lịch sử thăng trầm của cầu Trường Tiền qua ảnh

🕔27.Nov 2013

“Trường Tiền là chiếc cầu định mệnh của Huế. Đến Huế mà chưa đứng trên cầu là chưa vô tới Huế, chỉ mới tạt qua Huế mà thôi. Phải chăng vì thế mà từ ngày có mặt, tuy nằm yên một cõi, Trường Tiền đã mang những vết hằn lịch sử sâu nặng nhất của một xứ Huế thăng trầm theo thế sự”.

Trần Kiêm Đoàn – một người con xứ Huế – đang định cư tận Sacramento (Mỹ) đã khái quát như thế về một chiếc cầu duyên dáng, yêu kiều bắc qua dòng sông thơ mộng dẫu một thời chứng kiến sự ác liệt của lịch sử, của chiến tranh…

Cầu Trường Tiền khởi công xây dựng năm 1897 và hoàn tất năm 1899 dưới triều vua Thành Thái. Đây là chiếc cầu đường bộ đầu tiên bắc qua sông Hương, không chỉ chấm dứt sự chia cắt của bờ bắc – kinh đô của triều đình với bờ nam – nơi đặt tòa khâm sứ của chính phủ bảo hộ (Pháp), mà còn nối liền con đường thiên lý Bắc – Nam bị cách đò trở giang suốt mấy thế kỷ. Hãng Eiffel, Pháp được thuê thiết kế và thi công cầu với hình dáng sáu vài vòng cung bằng thép, mặt cầu lát gỗ lim.

 Năm năm sau, cơn bão lịch sử Nhâm Thìn 1904 đã hất đổ bốn vài cầu xuống sông, đến năm 1906 được sửa lại và mặt cầu được đúc bằng bêtông cốt thép (“cầu Trường Tiền đúc lại xi-moong” như ca dao còn nhắc).

 Đợt trùng tu vào năm 1937 dưới triều vua Bảo Đại, cầu được mở thêm hai lan can phía ngoài vài cầu cho người đi bộ, xe đạp. Đến năm 1946, cầu đã bị đánh sập theo chủ trương “tiêu thổ kháng chiến”, sau đó tu sửa tạm. Đến năm 1953 việc tái thiết nguyên dạng mới được thực hiện hoàn chỉnh.

 Lần sập thứ ba của Trường Tiền là vào Tết Mậu Thân 1968, khi quân giải phóng miền Nam cắt đường tấn công của đối phương. Một chiếc cầu phao tạm thời được thiết lập ngay chỗ hai vài cầu số 3 và 4 vừa sụp xuống.

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

Bản vẽ thiết kế đầu tiên của cầu Trường Tiền do Hãng Eiffel thực hiện

Sau đó một đoạn cầu lát gỗ theo kiểu dã chiến được dựng lên và hình ảnh cầu Trường Tiền  “thương tật chiến tranh” với 12 nhịp nhưng chỉ có 5 vài đã tồn tại đến năm 1991, Bộ Giao thông vận tải quyết định phục hồi nguyên vẹn chiếc cầu này. Cuộc tái thiết lần thứ tư này kéo dài đến năm 1995 thì hoàn thành, với hình dáng đã có một số thay đổi so với trước đó.

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

.. và chiếc vài cầu đầu tiên với hình dáng “như chiếc lược  ngà” được dựng lên

Qua 110 năm tồn tại, cây cầu có ít nhất bốn tên gọi. Từ 1899-1919 cầu mang tên cầu Thành Thái. Từ 1919 đến tháng 3-1945 cầu được đặt tên Clémenceau, tên vị thủ tướng Pháp lúc bấy giờ. Từ tháng 3-1945, chính quyền Trần Trọng Kim đổi tên là cầu Nguyễn Hoàng, vị tiên chúa có công khai phá vùng đất Thuận Hóa. Tuy nhiên trong suốt chiều dài lịch sử đến ngày nay, người dân Huế và người Việt đều gọi theo tục danh là Trường Tiền – theo tên bến đò cũ ở điểm đầu cầu phía bắc, cạnh xưởng đúc (trường) tiền của triều đình.

Những bức ảnh Trường Tiền ở đây được được tìm kiếm từ các sưu tập cá nhân ở Huế, trên mạng Internet và chọn ra từ cuộc triển lãm “Cây cầu và dòng sông” diễn ra trong khuôn khổ Festival nghề truyền thống Huế 2009 vừa khai mạc chiều 11-6 trên phố đi bộ Nguyễn Đình Chiểu, ngay bên cây cầu và dòng sông lịch sử này…

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

Cầu đã được xây xong mang tên vua Thành Thái. Trước đó lúc khởi công, đương kim hoàng thượng cùng khâm sứ Trung kỳ của Pháp Levécque cùng dự lễ, thấy sàn cầu được làm bằng gỗ chứ không phải bằng sắt, vua bèn hỏi viên khâm sứ rằng tuổi thọ của cầu sẽ được bao lâu? Viên Khâm sứ kiêu hãnh trả lời: “Khi nào cái cầu này gãy thì nhà nước bảo hộ sẽ trả lại nước Nam cho bệ hạ”

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

Cơn bão Nhâm Thìn 1904 đã “thổi” bay 4 vài xuống sông Hương. Nhân một buổi khâm sứ Levécque vào Hoàng thành yết kiến, vua Thành Thái nhắc lại chuyện cũ: “Hôm khởi công cây cầu, ông nói khi nào cầu này gãy thì nhà nước bảo hộ sẽ trả lại nước An Nam cho tôi. Nay cái cầu đã gãy rồi đó”. Viên Khâm sứ chống đỡ: “Chuyện cái cầu bị gãy là do cơn bão quá mạnh chứ đâu phải là do con người”

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

“Cầu cong như chiếc lược ngà/ Sông dài mái tóc cung nga buông hờ” – thi sĩ Nguyễn Bính đã viết về Trường Tiền, chiếc cầu được gắn liền với vẻ đẹp của thiếu nữ Huế. Lúc bấy giờ cầu vẫn còn những chiếc “bao – lơn” hình bán nguyệt  vươn ra ngoài, ở đoạn nối giữa các vài, dùng để khách đứng nghỉ ngơi, ngắm cảnh

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sửCầu Trường Tiền bị gãy lần thứ ba vào Tết Mậu Thân 1968 (ảnh trên trang www.panomario.com)

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

… và một chiếc cầu phao được dựng lên tạm thời cho người qua sông (ảnh do nhà báo Nhật Sawada chụp ngày 17-2-1968; nhiếp ảnh gia Phan Cử – Huế cung cấp)

Trường Tiền: Thăng trầm của một cây cầu lịch sử

Qua bao thăng trầm, Trường Tiền đã được bình yên để làm phận sự của một công trình nghệ thuật làm đẹp cho Huế. Từ Festival Huế 2002, Trường Tiền bắt đầu mang chiếc áo mới với nhiều màu sắc rực rỡ nhờ một hệ thống đèn chiếu màu được lắp đặt hai bên thành cầu và điều khiển bằng phần mềm lập trình theo kịch bản màu do họa sĩ thiết kế. Đây là chiếc cầu đầu tiên ở Việt Nam được chiếu sáng bằng ánh sáng màu nghệ thuật – Ảnh: PHẠM BÁ THỊNH

Theo MINH  TỰ – THÁI LỘC

Similar Articles

Giai thoại kỳ bí về “cửu vị thần công” ở cố đô Huế: Người dân đi qua đều cúi đầu chào

Giai thoại kỳ bí về “cửu vị thần công” ở cố đô Huế: Người dân đi qua đều cúi đầu chào

Cố đô Huế nổi tiếng với những bảo vật cung đình, là minh chứng cho

Cách phân biệt Chùa, Đình, Đền, Miếu, Nghè, Điện, Phủ, Quán, Am

Cách phân biệt Chùa, Đình, Đền, Miếu, Nghè, Điện, Phủ, Quán, Am

Không phải ai cũng hiểu được ý nghĩa của những địa điểm thờ cúng như

Ngỡ ngàng A Don

Ngỡ ngàng A Don

Suối A Don nằm sâu trong cánh rừng nguyên sinh thuộc thôn Hạ Long (xã

Vết tích phố thợ nhuộm

Vết tích phố thợ nhuộm

Phố Đông Hội được thành lập trên phần đất của làng Thế Lại, Lạc Nô,

Lầu Minh Viễn trong thơ Minh Mạng

Lầu Minh Viễn trong thơ Minh Mạng

Nguyễn Huy Khuyến           Lầu Minh Viễn là một công trình kiến trúc nổi tiếng trong

Danh mục

Tìm kiếm:



Có thể bạn quan tâmclose