Văn hóa Huế

Canh hến nấu bắp chuối sứ – món hao cơm ngày hè

Ngày đó, ngày chỉ đến trường một buổi, buổi còn lại chị em tôi thay phiên nhau giữ trâu. Thích nhất là vào mùa hè, được nghỉ học cả ngày theo trâu ra đồng tắm sông Ô Lâu và bắt hến. Những con hến vàng ươm, to bằng đầu ngón chân cái, căng tròn óng ánh trong nước là thứ quà sông mà bao đời người dân vùng ven phá Tam Giang luôn nâng niu và cũng là sản vật chế biến được nhiều món ngon, ăn chơi và ăn no như cháo hến, canh hến nấu sả, bắp chuối, bầu hoặc măng chua, xào thơm…; trong đó, món canh hến nấu bắp chuối có thể nói là món ăn “huyền thoại” dành cho đấng mày râu sau chầu rượu ngất ngư đêm trước.

Vì dễ ăn, dễ chế biến được nhiều món ngon nên hến luôn là món ăn được người dân làng tôi ưu tiên số một trong những ngày hè. Ngoài lý do đó thì nó còn dễ lặn bắt, chỉ cần ra sông chừng một hai tiếng đồng hồ là cả nhà 5-6 người có bữa ăn ngon.

Từ nhà tôi, lũ trẻ lùa trâu theo hướng bến Dừa ra ruộng rồi cùng xuống sông lặn hến. Nói là sông nhưng bọn con nít chúng tôi vì đã quá quen sông nước nên chỉ chọn những bãi cát trằm, nông nước ngang ngực để ngụp lặn. Những đứa chưa biết bơi thì khéo léo lấy các ngón chân kẹp lại mỗi khi dẫm được hến rồi bỏ vào thau hoặc cái áo cột sẵn một đầu. Những đứa lặn giỏi mỗi buổi có cả bao hến nhỏ mang về, những đứa bé hơn cũng căng tròn cái áo đựng hến.

Người lớn cũng tranh thủ những ngày ruộng đã đầy nước, cỏ đã làm sạch ra sông lặn hến cùng bọn trẻ. Có nhà còn “chuyên nghiệp” hơn với đội quân 3-4 người thường bắt đầu sau buổi cơm trưa ra sông lặn bắt hến để bán vào buổi chợ sáng hôm sau. Hành trang của họ khá đơn giản là vài cái thau cùng đôi triêng gióng để gánh thành quả. Dù giá hến lúc đó khá rẻ, một ngàn đồng mua được khoảng 5-6 lon nhưng bằng cách này, một số gia đình vẫn có thêm thu nhập mùa nhàn rỗi.

Bây giờ hến không còn nhiều như trước, cuộc sống của người dân quê tôi cũng khá hơn nên không còn ai lặn hến mỗi trưa hè. Thay vào đó người ta cào hến bằng các phương tiện hiện đại hơn và giá bán cũng cao hơn. Giá mỗi kg hến tầm 20-25 ngàn đồng, nhưng không phải lúc nào cũng có để mua. Loại hến này dân quê tôi gọi là hến cát, có màu vàng óng, con nào to nhất cũng chỉ bằng ngón chân cái, thịt dày, ngọt, luộc lên nước sánh màu như sữa, không như trìa phá Tam Giang bán ở chợ, con to hơn, màu đen hơn (vàng cũng có nhưng “óp”-thịt mỏng hơn).

Được người thân gửi từ quê lên vài kg hến cát, tôi dặn mẹ thể nào cũng phải mua được bắp chuối sứ để nấu canh. Món “giải rượu” của ba ngày xưa giờ là món “đặc sản” của gia đình tôi những ngày hè. Bây giờ rất nhiều quán nhậu, nhà hàng cũng đưa món này vào thực đơn. Khi thực khách đã ngà ngà chén rượu, làm một bát canh hến bắp chuối đảm bảo sẽ “tỉnh” ra liền.

Đang miên man chuyện ngày xưa, mẹ giục đi rửa hến đã ngâm nước từ hôm trước cho hến nhả sạch bùn cát. Sau khi chà sạch hến, đổ nước xâm xấp bắc lên bếp luộc với lửa vừa phải, đợi nước sôi hến bung hết và đổ ra rổ nhặt lấy thịt, sau đó rửa với nước để làm sạch lần cuối. Đợi hến khô, ướp chút gia vị rồi phi thơm củ ném giã dập với dầu cho hến vào xào đến khi dậy mùi thì tắt bếp. Nước hến sau khi đã lọc cặn tiếp dục đun sôi, cho bắp chuối sứ đã xắt mỏng ngâm nước lạnh để loại bỏ mủ, giữ lại màu trắng. Đợi nồi nước canh sôi lại cho hến đã xào vào vài phút rồi tắt bếp. Xắt thêm ít hành ngò cho thơm rồi múc ra tô.

Canh hến bắp chuối sứ có thể ăn nóng hoặc nguội mà không có mùi tanh và cũng có thể ăn kèm cơm hoặc ăn “không” (chỉ ăn canh hến-tôi thường ăn kiểu này) cũng ngon, nhất là trong những ngày hè oi ả như thế này!

Hồng Tâm
(Theo Báo Thừa Thiên Huế)

Các bài viết liên quan

Một thời bắp chuối thấu chay

Nhớ dưa chuối

Đẹp mắt với gỏi hoa phượng

Mát lành canh hến nấu bầu

Gà “trên cây”

Mùa cá đầu hè