Xây dựng Thành phố di sản & những kỳ vọng đột phá

👤by Editor 🕔09.Aug 2020

Trên thế giới, nhiều thành phố mặc nhiên được người ta biết đến là những thành phố di sản dẫu họ chẳng có chủ trương xây dựng thành phố di sản. Tại Việt Nam, nhắc đến Huế cũng mặc nhiên được nhiều người xem là Cố đô di sản với nhiều giá trị mang tính lịch sử.

Sông Hương – dòng sông di sản chảy vào lòng TP. Huế. Ảnh: Đăng Tuyên

Mài giũa viên ngọc bị khuất lấp

Trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam, Huế là một hiện tượng đặc biệt, Cố đô cuối cùng vẫn bảo lưu được gần như nguyên vẹn. Không chỉ trong phạm vi Việt Nam mà cả khu vực Đông Nam Á. Năm 1981, khi đến khảo sát Cố đô Huế, ông Amadou Matar M’Blow, Tổng Giám đốc UNESCO lúc bấy giờ nhận định, Huế là một kiệt tác về thơ kiến trúc đô thị…, Huế không chỉ là một mẫu mực về kiến trúc mà còn là cao điểm về tinh thần và một trung tâm văn hóa sôi động…”. Điều đó chứng minh Huế đã được nhìn nhận là một Thành phố di sản nên một số ý kiến cho rằng, xây dựng danh xưng “Thành phố di sản” cho Huế có thể trở nên… dư thừa?!

“Ý kiến ấy không phải không có lý, nhưng…”, nhà nghiên cứu văn hóa Huế Nguyễn Xuân Hoa bắt đầu câu chuyện. Ông bảo, một thời nhiều người ví Hà Nội là trung tâm chính trị, Sài Gòn là trung tâm kinh tế, còn Huế là trung tâm văn hóa của Việt Nam. Sự chuyển động của thời cuộc khiến Huế không phát huy thế mạnh khi có cả kho tàng tài nguyên về văn hóa lẫn di sản. “Huế cứ ì ạch vì những giá trị bị khuất lấp. Vấn đề đặt ra phải nhìn nhận lại giá trị và tài nguyên văn hóa của Huế, để viên ngọc sáng bị che lấp bị lớp bụi hờ hững, lớp bụi thời gian được lộ rõ. Lau sáng viên ngọc nghĩa phải xác định là thành phố di sản để có sự thừa nhận và trả lại vị thế vốn có của Huế”, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa nói.

Thực tế, trên thế giới, nhiều Cố đô cũng có số phận nghiệt ngã, có nơi từng là trung tâm lớn của văn minh nhân loại nhưng lại mất vị thế. Ở Huế, những “lỗ hổng” trong công tác bảo tồn di sản khiến nhiều địa điểm mất đi giá trị đích thực. “Huế là Cố đô bị đánh đổi bởi lịch sử. Giai đoạn sau chiến tranh Huế không có chiến lược phát triển cụ thể. Một thời di sản bị rẻ rúng, người dân bị kìm hãm năng lực. Do vậy, cần đánh thức di sản”, ông Hoa nhìn nhận.

Đại Nội là điểm được nhiều người tham quan khi ghé thăm Cố đô. Ảnh: Lê Thọ

Trong tiến trình xây dựng đô thị theo Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị, công tác bảo tồn cần tạo ra sự hòa quyện giữa cái mới và những “hồi ức”. “Một thành phố giống như một cơ thể sống, luôn thay đổi từng ngày, từng giờ để thích ứng với sự phát triển của xã hội. Thừa Thiên Huế cũng vậy, không nên “bảo tàng hóa” Huế một cách cực đoan hay “hóa thạch” những giá trị vốn có mà cần chú ý đến nhu cầu phát triển hiện đại hóa, nâng cấp cả về quy mô và chất lượng đô thị. Một đô thị hiện đại, văn minh, đẳng cấp thì phải ứng xử tôn trọng các giá trị di sản văn hóa. Do vậy, Thừa Thiên Huế phải đặc biệt quan tâm đến bảo tồn kiến trúc và cảnh quan đô thị di sản. Xây dựng thành phố di sản cấp quốc gia là con đường phù hợp”, TS. Phan Thanh Hải, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao cho biết.

Khẳng định vị thế bằng văn hóa & di sản

Với Huế, theo nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, môi trường cảnh quan thiên nhiên và di sản văn hóa Huế là một trong những hạt nhân quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước nói chung và của tỉnh nói riêng. Thừa Thiên Huế có gần 1.000 di tích đã được kiểm kê, trong đó có 166 di tích được công nhận ở các cấp, chưa kể đến những di sản thiên nhiên đặc sắc. Bảo tồn di sản văn hóa phải gắn và phục vụ các mục tiêu bền vững, đồng thời tạo lập sự hài hòa và “cân bằng động” giữa bảo tồn di sản đô thị Huế và phát triển du lịch. “Di sản văn hóa là yếu tố cốt lõi để khẳng định vị thế của Thừa Thiên Huế. Do đó, cần nhận diện rõ giá trị các đối tượng thuộc khu di sản Cố đô Huế cần được bảo tồn và phát huy phục vụ phát triển bền vững. Về mặt kinh tế, với Huế bảo tồn bền vững di sản văn hóa sẽ tạo ra nguồn thu lớn về du lịch. Do vậy, tỉnh cần tạo lập các cơ chế quản lý hiệu quả làm cho các yếu tố nguyên gốc cấu thành khu di sản thế giới – Quần thể Di tích Cố đô Huế thấm sâu vào các lĩnh vực hoạt động sáng tạo của con người”, PGS.TS. Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội Di sản văn hóa Việt Nam nói.

Kinh thành nhìn từ trên cao. Ảnh: Nông Thanh Toàn

Trong cơ cấu các ngành kinh tế của Thừa Thiên Huế, dịch vụ du lịch luôn đóng vai trò mũi nhọn, dựa trên nền tảng hệ thống di sản không nơi nào có được. Năm 2019, doanh thu xã hội từ du lịch ước đạt hơn 12.000 tỷ đồng, một con số không hề nhỏ so với GRDP của cả tỉnh. Trong đó, Khu di sản Huế đạt doanh thu bán vé tham quan 387 tỷ đồng với lượng du khách đạt hơn 3,5 triệu lượt, cao hơn năm 2018, góp phần rất lớn vào doanh thu ngành du lịch Huế nói chung. Điều đó chứng minh, giá trị của di sản quyết định sự thành bại của tỉnh nhà, song những “con số” ấy vẫn quá khiêm tốn.

Theo nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân, lâu nay tỉnh mới khai thác nguồn tài nguyên về di tích, song Cố đô Huế là di sản có giá trị gấp nhiều lần so với di tích. Phát triển di sản mới phát triển hết giá trị. “Cần tạo ra cái mới từ di sản, chứ không nên chú ý quá nhiều đến di tích. Việc không phát huy hết giá trị di sản Huế trong nhiều năm qua bởi bộ máy lãnh đạo chưa có tư duy hội nhập, chưa tìm ra được cái mới. Thu nhập chủ yếu của tỉnh là từ du lịch bởi các ngành khác mang về doanh thu quá yếu. Chúng ta phải đặt câu hỏi, tại sao với nền tảng về văn hóa và di sản đồ sộ như thế, song việc khai thác lại kém xa các tỉnh thành khác có nguồn tài nguyên nghèo nàn. Huế không đủ hấp dẫn níu kéo du khách lưu trú vì chúng ta không tạo ra sản phẩm mới, cứ “ăn” mãi trên các giá trị cũ”, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân nêu quan điểm.

Đời sống bình dị bên nét rêu phong, cổ kính. Ảnh: Đăng Tuyên

Di sản và văn hóa là giá trị cốt lõi của Huế, nhưng tạo ra hướng đi mới, vững chắc trên nền tảng này cần có chiến lược và sự định hình rõ ràng. PGS.TS. Đặng Văn Bài góp ý: “Về mặt kinh tế, bảo tồn bền vững di sản có khả năng tạo ra nguồn thu lớn cho Huế, đồng thời kích thích sự tăng trưởng nguồn thu cho GRDP của tỉnh nói chung và ngành du lịch nói riêng. Huế cần quảng bá, phát huy giá trị di sản văn hóa trong cộng đồng. Thông qua các hình thức du lịch cộng đồng, mang lại sinh kế lâu dài và lợi ích vật chất cho cộng đồng cư dân xung quanh di sản văn hóa. Thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, tạo ra nguồn lực vật chất đầu tư trở lại cho việc bảo tồn di sản văn hóa…”.

***

Ca Huế – di sản phi vật thể đặc trưng của Huế

Hình hài đô thị di sản

Thành phố di sản chỉ dừng ở mức khái niệm, Luật Di sản văn hóa cũng như trong các quy định về đô thị ở Việt Nam chưa có bộ tiêu chí nào quy định dẫu ở Việt Nam không chỉ Huế được nhắc đến là Thành phố di sản.

Theo PGS.TS. Đặng Văn Bài, Phó Chủ tịch Hội Di sản Văn hóa Việt Nam, đô thị di sản sẽ được cấu thành từ những bộ phận như: môi trường, cảnh quan, tài nguyên thiên nhiên được con người thích nghi, khai thác để tạo lập môi trường nhân tạo là thành phố và các khu dân cư; ý tưởng quy hoạch ban đầu xác định thái độ và khả năng thích ứng của con người với tự nhiên và các ý tưởng mới trong quá trình điều chỉnh quy hoạch đô thị; quỹ kiến trúc đô thị; lối sống, phong tục tập quán – di sản văn hóa phi vật thể quan trọng làm nên sắc thái văn hóa đô thị.

Trùng tu lầu Kiến Trung – Đại Nội Huế

Khi xuất hiện khái niệm đô thị di sản thì việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa di sản phải theo xu hướng mới, nó phải đặt trong mối quan hệ mật thiết với khung cảnh, các cấu trúc và không gian cấu thành một đô thị hoàn chỉnh.

Qua quá trình nghiên cứu kỹ lưỡng từ thực tiễn, chính quyền tỉnh nhận diện 5 tiêu chí về đô thị có tính chất đặc thù về văn hóa đặc sắc và di sản. Đó là, vai trò lịch sử và yếu tố di sản trong chức năng đô thị; số lượng, quy mô di sản, di tích; yếu tố truyền thống trong đô thị; vai trò của di sản trong phát triển kinh tế đô thị; công tác quản lý, bảo tồn di sản. Xét trên những tiêu chí đó, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Phan Ngọc Thọ cho rằng, Thừa Thiên Huế là đô thị có tính chất đặc thù về văn hóa đặc sắc và di sản với số điểm đạt được khá cao.

“Bên cạnh kiến trúc đặc trưng về các công trình cung đình, lăng mộ, Huế còn lưu giữ được các kiến trúc nhà rường, nhà vườn truyền thống. Đô thị Thừa Thiên Huế thể hiện sự kết hợp hài hòa, nên thơ giữa các yếu tố con người, kiến trúc và cảnh quan thiên nhiên của vùng đất sông Hương núi Ngự. Ngoài 7 di sản thế giới được UNESCO công nhận, đủ cả 3 loại hình, Thừa Thiên Huế cũng có 2 di tích cấp quốc gia đặc biệt và hơn 500 lễ hội, 88 làng nghề. Đô thị Thừa Thiên Huế lưu giữ nhiều giá trị văn hóa phi vật thể như: Ca Huế, lễ hội văn hóa, lễ hội dân gian, lễ hội tôn giáo, ẩm thực, trang phục,… Di sản cũng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế của Thừa Thiên Huế. Tỉnh đã thành lập cơ quan chuyên trách về bảo tồn di sản từ năm 1982 và tổ chức thực hiện Quy hoạch bảo tồn di sản, di tích đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt”, Chủ tịch UBND tỉnh Phan Ngọc Thọ phân tích.

Trùng tu, khôi phục vẽ rồng thếp vàng tại các trụ của lầu Ngũ Phụng

Xây dựng cơ chế đặc thù nói cho cùng cũng nhằm bảo vệ và phát huy những giá trị đặc sắc của Cố đô di sản. Huế có nền tảng, thế mạnh từ lịch sử, song ngoài công tác bảo tồn cần tạo ra sự gắn kết hơn nữa giữa văn hóa di sản với du lịch. “Không phủ nhận những nỗ lực của Huế trong việc tôn tạo, trùng tu, gìn giữ, nhưng để di sản hái ra tiền thì cần phát triển du lịch. Trung ương cần có cơ chế đặc thù cho hoạt động bảo tồn các di tích quốc gia đặc biệt, trong đó có Huế”, GS.TS. Trương Quốc Bình, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia góp ý.

Mở ra hướng đi mới

Năm 2009, tại Kết luận 48-KL/TW của Bộ Chính trị, đến năm 2020 Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng bây giờ vẫn chỉ là niềm mơ ước của chính quyền lẫn người dân Cố đô.

Bên cạnh những thành quả đạt được, đánh giá tại buổi làm việc giữa Bộ Chính trị với Thường trực Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tổng kết 10 năm thực hiện Kết luận 48-KL/TW, Tờ trình do Phó Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Hồng Sơn chỉ rõ, Thừa Thiên Huế phát triển chưa xứng tầm với tiềm năng, lợi thế; quy mô kinh tế còn nhỏ; hệ thống đô thị phát triển chậm; kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ; chưa đạt được mục tiêu xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương…

Bộ Chính trị đã ban hành Nghị Quyết 54, vẫn là định hướng xây dựng mục tiêu đưa Thừa Thiên Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương. Sau nhiều hội thảo, buổi họp, các Ủy viên Bộ Chính trị khẳng định: Nếu áp dụng bộ tiêu chí xét công nhận thành phố trực thuộc Trung ương cho Thừa Thiên Huế như hiện nay không còn phù hợp. Huế cần xây dựng mô hình đô thị nền tảng bảo tồn và phát huy giá trị di sản Cố đô và bản sắc văn hóa Huế.

Tính chất di sản của Huế là kinh đô triều Nguyễn, song Huế còn là thành phố theo hình thái kiến trúc đô thị phương Tây sớm nhất Việt Nam, tạo nên một đô thị độc đáo. Nhiều chuyên gia, nhà kinh tế cho rằng, đô thị Huế cần phát triển thành vùng lõi của đô thị di sản Thừa Thiên Huế trong tương lai; nâng cao hiệu quả hoạt động du lịch; khai thác hiệu quả vùng đầm phá Tam Giang cầu Hai; phát triển các dịch vụ đô thị thông minh…; quan tâm đích đáng cho việc bảo tồn văn hóa phi vật thể và cảnh quan thiên nhiên. Các yếu tố đó có vai trò quan trọng tạo nên “trục quy hoạch” quyết định sự hình thành và phát triển di sản đô thị Huế trong quá khứ, hiện tại và tương lai.

Tại hội thảo xây dựng Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, GS.TS. Trương Quốc Bình, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia góp ý: “Từ những nền tảng, giá trị của Huế cần xây dựng và thực hiện những cơ chế đặc thù cho các hoạt động bảo vệ và phát huy các giá trị di sản. Nghiên cứu xây dựng và thực hiện chiến lược khai thác kinh tế di sản; khuyến khích việc thực hiện mô hình hợp tác công tư nhằm khai thác giá trị cho kho tàng di sản theo hướng phát triển bền vững, song cần phân biệt rạch ròi giữa khai thác di sản và quản lý Nhà nước về di sản”.

Theo Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Phan Thanh Hải, tiến trình xây dựng đô thị di sản Huế sẽ bao gồm nhiều loại hình di sản khác nhau. Song, trọng tâm là Quần thể di tích Cố đô Huế gắn liền với sông Hương, từ thượng nguồn đến khu vực trung tâm thành phố, kéo dài đến phố cổ Bao Vinh. “Chính quyền lẫn người dân cần chấp hành nghiêm túc các quy định của Nhà nước với công tác bảo tồn di sản văn hóa. Tập trung nguồn lực trùng tu các công trình, kiến trúc trọng điểm, đối với những công trình khó phục hồi sẽ tiến hành dựng biển giới thiệu điểm đến. Tiến hành kiểm kê, số hóa, lập hồ sơ khoa học cho hệ thống di sản văn hóa phi vật thể để vừa giữ gìn vừa phát huy giá trị. Ngoài ra, chúng tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu xây dựng hồ sơ di sản ca Huế, di sản ẩm thực Huế đệ trình UNESCO di sản phi vật thể đại diện cho nhân loại… Tất cả những điều đó nhằm xây dựng Thừa Thiên Huế trở thành thành phố di sản đặc thù trực thuộc Trung ương”, ông Hải cho biết.

***

Du khách đến Huế sẽ cảm nhận được một Huế xanh và thân thiện

Huế “chuyển mình”

Chưa thể hoàn hảo nhưng đến Huế bây giờ, nhiều du khách tỏ ra thích thú và cảm nhận được những điều tốt đẹp về Huế. Nếu không nói đến cuộc di dân Thượng Thành lịch sử, hơn một năm qua, hầu như không có một dự án thật lớn được triển khai tại Huế. Song, người dân lẫn du khách vẫn cảm nhận được một Huế chuyển mình. Dù là nhỏ thôi nhưng lời nhận xét về Huế của anh Trần Đức (TP. Hồ Chí Minh) có hàm ý rộng lớn: “Các bạn không còn “bảo thủ”, người Huế bây giờ tự giác hơn nhiều. Tôi thấy đường phố sạch đẹp và biết rằng đằng sau đó có một phong trào nhặt rác được triển khai trong toàn dân có hiệu ứng tích cực”.

Huế không chỉ có “Ngày Chủ nhật xanh” như lời anh Đức đề cập, Huế biết chăm chút cho dòng Hương với màu xanh trong và đường đi bộ dọc đôi bờ, chăm chút cho công viên, chăm chút ngay trong từng công sở, mỗi ngôi nhà… Những thứ tưởng chừng rất nhỏ nhưng tác dụng là rất lớn.

Cuộc di dân Thượng Thành lịch sử dù không phải là yếu tố cốt lõi để Huế hướng tới mục tiêu Thành phố di sản, nhưng nó lại có giá trị rất lớn, trước hết là khôi phục giá trị Kinh thành. Nhắc đến yếu tố này, nhà nghiên cứu Nguyễn Xuân Hoa bảo, Việt Nam hay có mặc cảm về tầm vóc của những di tích, nghĩa là nước ta chưa có một di tích lịch sử nào vĩ đại, mang tầm quốc tế, song nếu cuộc di dân này thành công, thì Kinh thành Huế sẽ lộ ra là một công trình kiến trúc tầm cỡ thế giới. Công trình này có chu vi kéo dài hơn 11km, dày 22m, kiến trúc bằng gạch 3 tầng có hệ thống 404 pháo nhãn, thủy quan, đường vận binh, quan tượng đài, kỳ đài… vẫn còn được bảo tồn nguyên vẹn.

Đường đi bộ dọc sông Hương tạo không gian xanh lý tưởng

Kinh thành Huế là giá trị lịch sử còn cuộc di dân này còn mang lại nhiều giá trị thực tại hơn. Người dân có nơi ở mới với sinh kế ổn định. Nếu như trước đây, gieo neo, tạm bợ trên bờ thành họ chẳng biết kiếm sống bằng nghề gì ngoài cửu vạn, làm thuê. Nhưng bây giờ, ở khu tái định cư Hương Sơ (TP. Huế), nhiều hàng quán mọc lên, dịch vụ do người dân cung ứng. Nói vậy để thấy năng lực của họ đã thoát ra khỏi sự kìm hãm.

Không hề quá lời khi nói rằng Nghị quyết 54 khiến Huế chuyển động nhanh. Sự chuyển động ngay trong bộ máy của lãnh đạo các cấp chính quyền, người dân và cả những người làm kinh tế. Nhiều dự án khởi nghiệp của người Huế dựa trên nền tàng di sản; Huế S, Đô thị thông minh… không chỉ làm thay đổi diện mạo Huế, mà còn góp phần hình thành nên những ý thức tích cực của người dân Cố đô.

Có thể bây giờ, nhiều người dân vẫn chưa thật tường tận về sự khác biệt của một Thành phố di sản trực thuộc Trung ương trong tương lai sẽ hình thành, nhưng mục tiêu đó chính là động lực để phát triển. “Nếu vẫn là tỉnh Thừa Thiên Huế thì động lực phát triển sẽ rất yếu và thế mạnh về văn hóa và di sản sẽ bị giậm chân tại chỗ. Công nhận Thành phố di sản cho Huế không chỉ gò bó trong di sản mà tạo thế phát triển trong tình hình mới. Ngày xưa Huế mang những giá trị truyền thống, nhưng bây giờ phải là trung tâm văn hóa sáng tạo về học thuật, công nghệ, du lịch… Từ văn hóa di sản tạo ra thế phát triển, nắm lấy thời cơ vàng”, ông Hoa chia sẻ.

Tạo thế và lực

Với danh hiệu thành phố văn hóa ASEAN, thành phố du lịch sạch ASEAN, thành phố Festival… để khẳng định vị thế trung tâm văn hóa đặc sắc của Việt Nam, cần có cơ chế, chính sách về khai thác thế mạnh đô thị di sản. Bên cạnh việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao, xây dựng trung tâm khoa học công nghệ đủ mạnh, dịch vụ y tế chuyên sâu, thu hút nhân tài… thì phát triển du lịch bền vững vẫn là ngành kinh tế trọng điểm. Tất nhiên, sự phát triển của du lịch có mối quan hệ mật thiết với những chính sách phát triển đô thị.

Đường phố Huế sạch đẹp, rợp bóng cây xanh

Trong một bài tham luận tại hội thảo xây dựng Thừa Thiên Huế đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Viện Nghiên cứu Phát triển du lịch – Tổng cục Du lịch đưa ra một con số giật mình: Lượng khách quốc tế đến Thừa Thiên Huế chỉ bẳng 1/3 Hà Nội, 1/4 TP. Hồ Chí Minh, bằng 60-70% so với Đà Nẵng hay Khánh Hòa, đặc biệt giá trị tổng thu từ khách du lịch cũng dừng ở mức rất thấp. “Chúng ta không nên so sánh với chính mình qua từng năm mà cần so sánh với các tỉnh, thành bạn vốn nghèo hơn về văn hóa và di sản. Từ đó tìm ra cái mới, đột phá hơn trong tương lai”, nhà nghiên cứu Nguyễn Đắc Xuân bày tỏ quan điểm.

Theo Tổng cục Du lịch, Thừa Thiên Huế có đủ tiềm năng để trở thành trung tâm du lịch lớn của cả nước. Song, sự phát triển của du lịch có mối liên hệ mật thiết với chính sách phát triển đô thị. Việc làm rõ bản sắc của đô thị Huế để chính xác “điểm cạnh tranh” là hết sức cần thiết nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững và tính hấp dẫn lâu dài của điểm đến. Ngoài ra, cần có những giải pháp để thu hút thị trường mới, phát triển sản phẩm mới nhưng phải thận trọng, phù hợp đồng thời tăng cường tính liên kết du lịch và ứng dụng hơn nữa các giải pháp về công nghệ.

Với Nghị quyết 54 của Bộ Chính trị, một trong những mục tiêu trước mắt quan trọng của Thừa Thiên Huế là hoàn thành mở rộng TP. Huế theo quy hoạch trước năm 2022.

Theo đề án quy hoạch, TP. Huế sẽ được mở rộng và hoàn thiện theo trục không gian sông Hương kết nối từ núi đến biển. Vùng lõi đô thị di sản sẽ được giảm áp lực bởi sự phát triển của các tiểu đô thị hai bên bờ sông Hương. Xung quang trung tâm TP. Huế là bốn vùng đô thị phụ trợ là Tứ Hạ, Hương Thủy, Thuận An, Bình Điền.

“Việc quy hoạch đô thị Huế là xác định các vùng phát triển đặc trưng. Nếu như ở thượng nguồn sông Hương có giá trị cảnh quan; khu vực trung tâm có Kinh thành, khu phố lịch sử, khu phố mới; hạ nguồn có các làng cổ, làng nghề… Từ đó xác định được yếu tố đặc trưng, tiến hành đầu tư. Khó khăn lớn nhất hiện nay là vấn đề nguồn vốn. Bây giờ khi đã triển khai thì cần có một cơ chế giám sát chặt chẽ, phía tỉnh cũng đang nỗ lực cho vấn đề này. Có những bản quy hoạch dù rất tối ưu nhưng yếu tố nguồn lực là quyết định”, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển tỉnh Đặng Minh Nam nói.

Việc phát triển đô thị và công tác bảo tồn muôn thuở đều có những mâu thuẫn. Ở Huế, đó là mâu thuẫn giữa truyền thống và hiện đại, giữa văn hóa trầm lắng với sự năng động đổi mới sáng tạo. Thuyết phục Quốc hội không phải việc đơn giản. Vấn đề không dừng lại ở việc xây dựng nội dung tốt mà phải tìm thế và lực đủ tốt. Và nếu, một khi được Trung ương công nhận là Thành phố di sản thì cần có nhiều hơn nữa những đề án cụ thể để đạt được hiệu quả phù hợp tiêu chí, điều đó nhằm phát huy giá trị cho di sản mà không gây ra khủng hoảng mới cho đô thị mở rộng trong tương lai.

Bài: Lê Thọ – Ảnh: Đăng Tuyên
(Theo Báo Thừa Thiên Huế)